بازار دارو و تجهیزات پزشکی در ماههای اخیر با فشارهای فزایندهای مواجه شده است؛ فشارهایی که به گفته علیرضا چیذری، رئیس هیئت مدیره انجمن تأمین تجهیزات پزشکی و دارویی، منشأ آن نه در ساختار صنفی و نه در ادعاهای مربوط به انحصار، بلکه در «بیثباتی عمیق ارزش پول ملی» و پیامدهای اقتصادی ناشی از آن است. چیذری در گفتوگویی با «نبض بازار» تأکید کرد که کاهش پیدرپی ارزش پول ملی سرمایه در گردش تأمینکنندگان را به حدود یکهشتم رسانده و ادامه فعالیت شرکتها را بهشدت دشوار کرده است؛ بهطوریکه حتی برنامهریزیهای سهماهه و ششماهه نیز عملاً غیرممکن شده است.
او با اشاره به جهشهای ناگهانی نرخ ارز توضیح داد که این نوسانات باعث میشود هزینه تمامشده دارو و تجهیزات پزشکی به شکل مستمر افزایش یابد، در حالیکه درآمد شرکتها و پوشش بیمهها به هیچوجه با این جهشها هماهنگ نیست. همین ناترازی مزمن، بدهی بیمهها و شرکتهای پخش را به بالاترین سطح خود رسانده و تابآوری مالی زنجیره تأمین را در پایینترین نقطه قرار داده است. چیذری تأکید کرد: «مشکل اصلی نه در سازوکار صنف دارویی بلکه در نبود ثبات اقتصادی است؛ مسئلهای که اجازه نمیدهد هیچیک از اجزای زنجیره تأمین بتوانند بر پایه واقعیات اقتصادی برنامهریزی کنند و همین عامل، خودش به کمبود و افزایش قیمت دامن میزند.»
در بخش دیگری از اظهارات، چیذری ظرفیت تولید داخلی دارو و تجهیزات پزشکی را «کمنظیر و قابل رقابت با کشورهای منطقه» توصیف کرد و گفت با وجود توان بالای تولید، تنها حدود ۳۰ درصد این ظرفیت فعال است؛ زیرا نوسانات ارزی مانع از تأمین سرمایه، خرید مواد اولیه و ایجاد ثبات در چرخه تولید میشود. او افزود که در صورت ثبات اقتصادی، ایران قادر است علاوه بر تأمین نیاز داخلی، بخش مهمی از بازار همسایگان را نیز پوشش دهد، اما در شرایط کنونی «حتی تولیدکنندگان بزرگ نیز نمیتوانند با حداکثر ظرفیت کار کنند.»
چیذری کمبود برخی داروهای هایتک و حیاتی را نیز ناشی از دو عامل دانست: محدودیت جهانی تولید و دشوار بودن اقتصادی تولید برای جمعیت ۹۰ میلیونی ایران. او توضیح داد که گاهی تولید یک قلم دارو در دنیا با هزینه مشخصی انجام میشود اما در ایران، بهدلیل شرایط اقتصادی، چند برابر گرانتر تمام میشود و همین موضوع تأمین آن را با مانع جدی مواجه میکند. او همچنین گفت این مشکلات فقط مختص ایران نیست و در آمریکا نیز بیش از ۶۰ قلم دارو به دلیل نبود پوشش کافی بیمهای، محدودیت تولید یا مسائل اقتصادی در فهرست کمبود قرار دارند.
رئیس هیئت مدیره انجمن تأمین تجهیزات پزشکی و دارویی بهصورت شفاف اعلام کرد که ادعای «انحصار در بازار دارو» با واقعیت موجود هیچ سنخیتی ندارد. او با اشاره به فعالیت بیش از ۵۰۰ شرکت دارویی، دو هزار تولیدکننده تجهیزات پزشکی و بیش از چهار هزار تأمینکننده رسمی در کشور گفت: «بازار دارو و تجهیزات پزشکی در ایران یکی از غیرانحصاریترین بازارهاست و تمامی ارزهای تخصیصی نیز دقیقاً برای واردات اقلام دارویی مصرف میشود. مشکل اصلی نه کمبود بازیگر بلکه فقدان ثبات مالی و ناتوانی در برنامهریزی پایدار است.»
چیذری در پایان هشدار داد که تا زمانی که ارزش پول ملی تثبیت نشود و سیاستهای اقتصادی پایدار شکل نگیرد، زنجیره تأمین دارو و تجهیزات پزشکی همچنان با بحران مواجه خواهد بود و پیامد مستقیم آن متوجه مردم خواهد شد. او تأکید کرد: «اگر ثبات مالی ایجاد نشود، حتی توانمندترین فعالان این حوزه نیز قادر به استفاده کامل از ظرفیت خود نخواهند بود و کمبود دارو به یک معضل دائمی تبدیل میشود.»
