به گزارش دوشنبه های دارویی هادی اخوت پور در یادداشتی به تحلیل شرایط اقتصادی داروخانه ها و رفتار خرید داروخانه ها پرداخته است
در چند سال قبل از اجرای طرح دارویار ضریب رشد تورم با سرعت رشد بسیار بیشتری نسبت به قیمت دارو و مکمل ها در حال رشد بود و این باعث شد که قدرت مالی داروخانه ها در مقایسه با هزینه های روزمره قدرت به روز رسانی خود را از دست داده و حجم گردش مالی داروخانه ها متناسب با تورم رشد نداشته باشد.
در عین حالی که تورم واقعی وجود داشته و کنترل گری دولت بر نرخ داروها و ارائه سوبسید دارویی بصورت تامین ارز برای تامین کنندگان وجود داشت. سازمان های بیمه گر نیز با بازپرداخت نامنظم و چندین ماهه همان سرمایه را نیز مستهلک کرده و با ارزشی به مراتب کمتر از زمانی که داروخانه دارو را به بیمار تحویل داد به داروخانه عودت دادند.
با رونق فروش آنلاین مکمل ها در سایت های و خصوصا در زمان کرونا اقبال مردم به خرید این نوع محصولات از صفحات مجازی بیشتر شد خصوصا که قیمت های ارائه شده در این صفحات به مراتب کمتر از قیمت خرید داروخانه ها بود و بخشی از بازار پرسود و بدون نگرانی از بلوکه شدن سرمایه داروخانه ها در بیمه ها نیز در اغلب داروخانه ها خصوصا در شهرهای بزرگ به نقصان گرائید.
با فعالیت بیشتر شرکت های تبلیغاتی و گسیل ویزیتورهای به اصطلاع علمی به مطب پزشکان و تشویق، ترغیب و حتی تطمیع آنها جهت تجویز برندهای خاص در دارو و مکمل ها بخشی از سود فروش این محصولات نیز از داروخانه ها به مطب ها منتقل شد و این مساله بعلت رشد کم ویزیت پزشکان و تشویق ویزیتورهای علمی عاملی برای ایجاد لاین درامدی جدید برای پزشکان تجویزگر شد. همچنین تغییر سریع برند نویسی باعث رسوب برندهای قبلی در داروخانه ها شده است.
با آزاد سازی تاسیس، روند تاسیس داروخانه ها بصورت تصاعدی افزایش پیدا کرد بنحوی که هنوز بعد از چند سال علیرغم کند شدن سرعت تاسیس در ماههای اخیر، هنوز بازار تاسیس متوقف نشده و در نتیجه تعداد داروخانه ها به ثبات نسبی نرسیده است. در نتیجه این رخداد غیر قابل پیش بینی تاثیرات زیر ایجاد گردید :
۱- داروخانه های قدیمی همچنان بر اساس میزان فروش قبلی تقاضای خرید داروها را با این پیش بینی که فروش دارویی شان بعلت سابقه و اعتماد قبلی بیماران چندان تحت تاثیر قرار نمیگیرد با کاهش نسبتا کم در تعداد اقلام مورد نیاز سفارش خود را ادامه دادند
۲- داروخانه های تازه تاسیس برای ایجاد مزیت کامل بودن سبد دارویی اقدام به خرید طیف وسیعی از اقلام دارویی نمودند و برای از دست ندادن آفرها خرید ها را با ضرایب پیشنهادی پخش ها انجام دادند
(این دو عامل سطح انتظارات و پیش بینی برای خرید توسط داروخانه ها را به اشتباه بالا برد)
۳- بعلت کمبود نیروی پرسنل داروخانه با تجربه، جذب پرسنل با تجربه با هزینه بالاتر از معمول باعث افزایش هزینه پرسنلی شد و داروخانه ها برای هزینه های جاری خود که مهمترین آن ها هزینه پرسنلی بود با افزایش زیادی مواجه شد. همچنین در تعیین تعرفه حقوق مسئولین فنی نیز در سال اخیر با استقرار هیات مدیره های جدید ارقام پیشنهادی رشد بیشتری از سالهای گذشته داشتند.
۴- بعلت افزایش تقاضا و کم شدن عرضه، بالتبع شرایط آفر و مدت ارائه شده توسط شرکت های پخش به تناسب کاهش پیدا کرد. در این بین اخباری که نشان دهنده غیر واقعی بودن کسری های دارویی بود ذهنیت داروخانه ها نسبت به عملکرد تولید کنندگان و پخش ها را منفی نمود و این اعتقاد ایجاد شد که بخش زیادی از کمبود های دارویی کاذب بوده و به هدف فروش بدون فرجه و آفر و یا بصورت سبدفروشی اعلام می شوند و آزاد شدن خرید داروهای سهمیه ای به شرط خرید های خاص خصوصا در روزهای پایانی هر ماه به این تصور دامن می زد.
۵- بعلت عدم تخصیص ارز مناسب و به موقع، بسیاری از تولید کنندگان از صرافت تولید دارو با قیمت های تحمیلی و غیر کارشناسی سرباز زدند که این خلا تولید منجر به کمبود دارویی و تخلیه انبارداروخانه ها با سرعت بیشتری شد که سود آوری واقعی برای داروخانه ها بهمراه نداشت چون بعد از اتمام موجودی چند ماه انبار با خرید اقلام با قیمت جدید سودی که از فروش اقلام قبلی بدست آورده بودند نه تنها کفاف تامین خرید همان تعداد اقلام با قیمت جدید را نمیداد بلکه داروخانه ها مجبور به تهیه وام برای تامین مجدد موجودی قبلی شدند که این امر (دریافت وام جهت خرید دارو) نیز باعث کاهش مارژین سود داروخانه ها شد.
۶- بعلت کمبود دارو و همچنین تولید بیش از نیاز مکمل ها خصوصا مکمل های مصرفی در دوره کرونا، انباشت این اقلام در پخش ها باعث شده پدیده سبدفروشی عمومیت بیشتری داشته باشد و داروخانه ها برای تامین اقلام نسخ تجویزی که معمولا بیماران بصورت کامل یا عدم دریافت از داروخانه ها مطالبه می کنند (در صورت عدم وجود یکی از اقلام نسخه کل نسخه را از داروخانه دیگری تهیه می کنند) ناچار به خرید بصورت سبدی شدند و این امر انباشت مکمل های کم مصرف در داروخانه ها را تا حد اشباع بالا برد.
۷- با شروع طرح دارویار و آزاد شدن قیمت ها (علیرغم اینکه همچنان به قیمت واقعی نرسیده است، احتمالا قیمت گذاری بر اساس ارز ۳۰ تا ۳۵ هزار تومانی بوده است). بسیاری از داروخانه ها در همان روزهای تغییر قیمت اقدام به خرید بیش از نیاز روتین نمودند و با افزایش لحظه ای قیمت دارو و پرداخت به موقع سهم ارز توسط بیمه ها در ماه عسل طرح دارویار افزایش موجود انبار داروخانه ها صورت گرفت.
۸- با آزاد شدن قیمت داروها، بیمارانی که قبلا بصورت آزاد دارو تهیه می کردند خرید خود را نسبت به قبل کاهش دادند و در نتیجه سهم فروش آزاد دارو در داروخانه ها به شدت کاهش و در عوض سهم مطالبات آنها افزایش یافت.
۹- بعد از چند ماه از استقرار طرح دارویار و شروع عقب نشینی بیمه ها از پرداخت منظم و کامل مطالبات، و همزمان کاهش مهلت پرداخت بدهی به پخش ها در کنار رونق نسبی داروخانه های تازه تاسیس، توانایی نقدینگی همه داروخانه ها در پرداخت مطالبات پخش ها دچار چالش شد.
۱۰- شروع بدعهدی بیمه ها در پرداخت مطالبات همزمان شد با بلوکه شدن اعطای وام توسط بانک ها و همچنان بانک ها شرایط تسهیلات مناسب کما فی السابق که داروخانه ها در شرایط بلوکه شدن سرمایه در بیمه ها از آن استفاده می کردند را ارائه نمی دهند
۱۱- با قوانین جدید بانکی با برگشت خوردن یک چک داروخانه، امکان ثبت چک جدید وجود نداشته، در نتیجه برای خرید دارو از شرکت های پخش داروخانه مجبور به خرید نقدی یا فاکتور به فاکتور می شود و مجبور به کاهش حجم خرید شده و از مزایای خرید حجمی با فرجه بالاتر محروم می شود همچنین با اطلاع رسانی پخش ها به یکدیگر داروخانه مجبور به تسویه سریعتر با سایر پخش ها شده و فروش همه پخش ها به داروخانه دارای چک برگشتی به حداقل می رسد.
۱۲-با برگشت خوردن چک داروخانه و عدم ثبت چک جدید شرکتهای پخش تا ۴۵ روز بعد از صدور فاکتور جهت دریافت چک یا تسویه اقدام می کنند که چون چک امکان ثبت ندارد داروخانه برای ادامه دریافت دارو مجبور به پرداخت نقدی زودتر از موعد درج شده روی فاکتور خواهد شد که همین امر سرعت و میزان سفارشات را بسیار کاهش خواهد داد.
۱۳- میزان دور زیر داروها و مکمل ها بعلت گذشت تاریخ انقضا در سالهای اخیر بسیار بیشتر از سالهای گذشته بوده و با توجه به اینکه با دور ریز هر یک قلم دارو سود چهار قلم فروش قبلی دارو مستهلک شده است و تا مدتی خرید آن قلم دارو از لیست خرید داروخانه خارج می شود همچنین این مساله به شدت در نتیجه تصمیم گیری در مورد خرید حجمی سایر اقلام موثر است.
۱۴- بسیاری از داروخانه های تازه تاسیس بصورت اجاره مکان بوده و بعلت امتیاز متراژ بالا جهت تاسیس در محل های پرتراکم مطب ناچار به پرداخت هزینه بالا بابت اجاره بوده که در سال دوم افزایش مبلغ اجاره های بعلت اطلاع موجر از نیاز داروخانه به ادامه فعالیت افزایش غیرعادی داشته اند.
همچنین سایر عوامل مثل :
۱- تغییر رفتار خرید مردم ؛ بعلت تورم، تغییرات مداوم نرخ ارز، افزایش تنش ها در منطقه، خبرهایی که از تشدید تورم در سال آینده خبر میدهد خرید های غیر ضروری مثل مکمل ها و اقلام آرایشی به حداقل می رسد.
۲- تجربه مقایسه تغییر رشد سرمایه در حوزه دارویی در مقایسه با سایر حوزه ها مثل مسکن و ارز و سکه باعث می شود با توجه به در پیش بودن پیک تورمی جدید موسسین داروخانه ها ترجیح دهند سرمایه خود را در حوزه غیر دارویی وارد نمایند.
۳- تکلیف های جدید در سامانه مودیان که ورود تک تک اقلام دارویی با کد کالایی در هنگام فروش را الزامی می کند باعث شده که تغییرات قیمت دارو و آفرها بعنوان سود با حداکثر مالیات محاسبه شده و در نتیجه اضافه شدن نگرانی در خصوص افزایش شدید مالیات باعث احتیاط داروخانه ها در خرید می شود.
۴- عدم تعیین تعرفه حق مشاوره در آئین نامه جدید، عدم تناسب تعرفه حق فنی و تعرفه حق ساخت داروی ترکیبی با سایر کارمزدها در کارهای مشابه باعث می شود امید به تعیین تعرفه قابل قبول توسط تصمیم گیرندگان که بتواند جبران مشکلات مربوط به سرمایه گذاری را نماید کمرنگ گردد.
۵- با افزایش قیمت داروها و وارد شدن قیمت در پله با مارژین پائین تر باعث شده سود کلی داروخانه ها کمتر شود بعنوان مثال داروی مصپورت علیرغم افزایش قیمت، سود فروش کمتری را بعلت مارژین جدید کمتر نصیب داروخانه می سازد.
۶- ارائه طرح فروش آنلاین دارو توسط پلت فرم ها و حمایت چند دستگاه و ارگان از چنین ساز و کاری و در مقابل دفاع ضعیف وزارت بهداشت از داروخانه ها، آینده استقرار پلت فرم ها بعنوان واسطه برای فروش دارو به بیماران و حذف داروخانه های شخصی را محتمل می سازد. اتفاقی که اکثریت انتظار وقوع آن را دارند و تصور می کنند در مقابل این تصمیم از پیش تعیین شده امکان مقاومت ندارند.
۷- تشدید فرسایش روانی در کار داروخانه ها بعلت رقابت های غیر حرفه ای مثل هدایت بیمار از مطب، دادن پورسانت و شراکت و رقابت های منفی بین داروخانه های متعدد و بسیار نزدیک یا روبروی هم باعث شده آرامش روانی در کار تحت الشعاع قرار گرفته و تاثیر مستقیم بر روی سیاست خرید داروخانه ها داشته باشد.
۸- نبود چشم انداز امیدوار کننده و ارائه یک راه حل فوری و موثر در آیتم های موثر بر اقتصاد داروخانه منجمله ؛ قیمت، مارژین، تعرفه، مالیات، ثبات ارز باعث شده اند داروخانه ها علیرغم اینکه در طی چند هفته اخیر شرکت های پخش با بهترین آفرها اقدام به عرضه دارو می نمایند تمایلی به خرید دارو و ادامه سرمایه گذاری در این مسیر پرچالش نداشته و ترجیح بدهند سرمایه خود را از داروخانه خارج و بصورت ارز یا طلا یا زمین که امنیت سرمایه ای به مراتب بیشتری از حوزه دارو در طی سالهای اخیر داشته اند هدایت کنند و به فکر خروج تدریجی یا حفظ کار در حداقل توان مالی مورد نیاز برای اداره داروخانه داشته باشند به اصطلاح شرایطی که درامد داروخانه صرفا تکاپوی هزینه های جاری و روزمره اداره خود را تامین نماید.
منبع خبر: دوشنبه های دارویی / اقتصاد داروخانه و تغییرات داروخانه ها/ هادی اخوت پور
گردآوری و انتشار اخبار در این تارنما با هوش مصنوعی و ابزار های الکترونیکی اتوماتیک صورت می پذیرد و تمامی حقوق گردآوری و تالیف خبر متعلق به ناشر اصلی آن که در لینک فوق به آن اشاره شده است می باشد. در صورت نیاز به ارسال جوابیه یا توضیح تکمیلی علیه یا له مطلب منتشر شده صرفا از طریق مرجع اصلی خبر اقدام نمایید.
نظرات کاربران